برگزاری کرسی ترویجی «تحلیل و بررسی مبانی نظریه پویایی‌های فرهنگی و نقد آن بر اساس مبانی اسلامی»
خرداد ۲۴, ۱۴۰۰
جلسه کرسی ترویجی با عنوان «تحلیل و بررسی مبانی نظریه پویایی‌های فرهنگی و نقد آن بر اساس مبانی اسلامی» ساعت ۱۰ صبح روز سه‌شنبه ۱۸ خردادماه ۱۴۰۰ در سالن امام رضا علیه‌السلام دانشگاه معارف اسلامی با حضور حجت‌الاسلام دکتر رضا ابروش استادیار گروه مدیریت فرهنگی دانشگاه معارف اسلامی به عنوان ارائه‌کننده کرسی و حجت‌الاسلام دکتر حسن پناهی‌آزاد استادیار گروه مبانی نظری اسلام دانشگاه معارف اسلامی به عنوان ناقد کرسی و همچنین حجت‌الاسلام دکتر محسن منطقی دانشیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به عنوان ناقد دوم کرسی و حجت‌الاسلام دکتر امیرمحسن عرفان استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه معارف اسلامی به عنوان دبیر علمی کرسی برگزار شد.
در ابتدای جلسه ارائه‌کننده کرسی ترسیمی از مسئله بیان کردند. دکتر ابروش با طرح این موضوع که نظریه پویائی‌های فرهنگ سازمانی به عنوان یکی از نظریه‌های پارادایم تفسیری، با ارائه فرایند چهار مرحله‌ای، در تلاش است تا فرایند شکل‌گیری فرهنگ در سازمان را تبیین کند، عنوان داشتند که هدف از این پژوهش، بررسی و تبیین کارکرد نظریه پویائی‌های فرهنگ سازمانی بعد از جایگزینی مبانی اسلام در آن می‌باشد، که باید با جایگزینی مبانی معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و روش‌شناسی اسلامی، کارکرد نظریه را مورد بررسی قرار داد.
ایشان با اشاره به نظریه ماری جو هج با عنوان نظریه پویائی‌های فرهنگ سازمانی، و با توضیح فرایند چهارگانه (ارزش‌ها، مصنوعات، نمادها، پیش‌فرض‌ها) بیان داشتند در این نظریه فرهنگ، فقط بر عناصر فرهنگ (مفروضات، ارزش‌ها و مصنوعات) متمرکز نیست؛ بلکه بر فرایندهای سازماندهی متصل‌کننده آنها تمرکز دارد. حجت‌الاسلام دکتر ابروش با بیان نکته که این مباحث فراتر از طرح آن در یک جلسه است، به روش حکمی ـ اجتهادی مستفاد در این پژوهش اشاره داشتند و از جایگزینی مبانی اسلامی در نظریه پویائی‌های فرهنگ سازمانی، که دو فرایند جلوه‌گری و تفسیر را قطع کرده و نیز عنصر «ارزش‌ها» در فرهنگ و پویائی‌های فرهنگی، که در دام نسبیت گرفتار شده و منتج به چالش در فرایند پویائی‌های فرهنگ سازمانی می‌شود، به‌عنوان یافته‌های این پژوهش یاد کردند.
در ادامه حجت‌الاسلام دکتر منطقی ضمن تشکر از ارائه‌دهنده کرسی و انتخاب موضوع یادشده به نقد دیدگاه ایشان در پنج محور پرداختند. ایشان عدم سنخیت و انطباق سازه نظریه با فضای مبانی اسلامی را یکی از نقدهای وارد به این پژوهش دانسته و خاطر نشان کردند که بین نظریه ماری جو هج و مبانی اسلامی فاصله و ناسازگاری وجود دارد.
عدم توضیح و تبیین جایگاه و نقش‌آفرینی پارادایم‌ها از نظرگاه صاحب نظریه حکمی ـ اجتهادی (حجت‌الاسلام دکتر خسروپناه) و نیز این نکته که نظریه پویائی فرهنگ سازمانی در فضای پست مدرنیسم و پارادایم تفسیری است و آنچه در این فضا حاکم است غلبه احساس و حاکمیت نسبیت‌گرایی و فقه‌گریزی است که باید در جایگزینی مبانی اسلامی در این نظریه توجه می‌شد، و همچنین عدم وجود ملاک صدق در این نظریه و ملاک حقیقت به مثابه برون رفت از این نظریه، از دیگر نقدهای این ناقد محترم بود.
در ادامه این کرسی ناقد محترم دیگر، حجت‌الاسلام دکتر پناهی‌آزاد با پیشنهاد اینکه مناسب است این پژوهش به‌صورت یک پروژه تحقیقاتی دنبال شود، به طرح نقدها و دیدگاه‌های خود پرداختند. نسبیت‌گرایانه بودن اشکال عدم سنخیت از دیدگاه معرفت‌شناسی، و عدم اشاره به تعریف مناسب از فرهنگ و تأکید بر اتخاذ موضع مشخص در مفهوم‌شناسی از نقدهای این ناقد محترم بود. ایشان با طرح این مسئله که «بداهت» از امتیازات مبانی اسلامی در حوزه‌های مختلف است، اشاره داشتند که همین مسئله وجه پویایی فرهنگ مبتنی بر مبانی اسلام می‌باشد، که در توجیه مخاطب در این رابطه باید کوشید.
ایشان در ادامه، نسبی‌گرایی در نظریه ماری جو هج را که به‌عنوان مبدأ این نظریه باید مورد توجه قرار گیرد نه به‌عنوان برون داد این نظریه، از نکات مهمی که باید مورد توجه قرار داده می‌شد عنوان کردند و با تبیین نظریه اعتباریات علامه طباطبایی، به تفکیک ذهن‌گرایی کانتی و واقع‌گرایی اسلامی (اعم از ذهن‌شناسانه و ارزش‌شناسانه و…) پرداختند.
در انتهای بحث حجت‌الاسلام دکتر ابروش برخی از موارد طرح شده از سوی ناقدین محترم را پذیرفته و برخی را نپذیرفتند و نسبت به آن موارد پاسخ دادند. ایشان محدودیت در حجم مقاله و پژوهش و همچنین نبود هیچ مستندی (چه فارسی و چه لاتین) در رابطه با اینکه معیار صدق ماری جو هج در این نظریه چیست؟ را از دلایل عدم بیان ملاک صدق یاد کردند. ارائه‌کننده محترم در باب اینکه در تبیین مفهوم فرهنگ باید ملاک مشخصی مطرح می‌شد، عنوان داشتند که قصد ما در این پژوهش مفهوم‌شناسی فرهنگ از منظر ماری جو هج بوده است، و فراتر از این از محل بحث این پژوهش خارج بوده است.
همچنین لازم به ذکر است ارائه‌دهنده محترم در پایان این کرسی، به سوالات شرکت‌کنندگان محترمی که از طریق فضای مجازی شرکت کرده بودند، پاسخ دادند.
